'Vroeger was het zo lekker overzichtelijk', hoorde ik een oudere man in een gaybar zeggen toen hem werd uitgelegd welke letters de queer gemeenschap tegenwoordig omvatten. Beetje bot, dat zeker, maar genoeg mensen vinden het nog lastig bij te houden welke genderidentiteiten en seksualiteiten tegenwoordig bestaan. En was queer vroeger niet een scheldwoord? Vandaar dit overzicht met uitleg van letters uit de LHBTIQAPC+-gemeenschap.
Verschil tussen geslacht, sekse en gender(identiteit)
Voordat we aan de letters beginnen, eerst even een verduidelijking van belangrijke termen in dit verhaal. Sekse is allereerst dat wat we lichamelijk door chromosomen en hormonen aan mannelijk of vrouwelijk kunnen toewijzen in de biologie. Dit is de meest binaire term van allemaal. Geslacht refereert vervolgens naar geslachtskenmerken die we toewijzen aan mannen, vrouwen of intersekse personen. Die laatste zijn mensen die zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken vertonen. Omdat intersekse personen buiten de norm van het binaire vallen, wordt deze groep ook tot de LHBTIQAPC+-gemeenschap gerekend.
Gender of genderidentiteit is de persoonlijke ervaring van een mannelijke of vrouwelijke identiteit, beiden of juist geen van beiden. Wiens identiteitservaring past bij diens geslacht is cisgender. Bij wie dit niet geldt, is transgender en/of non-binair. Die laatste term is overkoepelend voor alle genderidentiteiten die buiten het binaire (enkel man of vrouw) vallen.
Verschil tussen genderidentiteit en seksualiteit
Je genderidentiteit heeft betrekking op jou, namelijk als welke gender jij je voelt. Je seksualiteit heeft daarentegen betrekking op de ander, namelijk tot welke gender jij je voelt aangetrokken. Genderidentiteit is als wie jij naar bed gaat en seksualiteit is met wie je naar bed gaat. Omdat er voor bepaalde genderidentiteiten niet altijd inclusieve seksualiteiten zijn, kan iemand bijvoorbeeld non-binair en homoseksueel zijn. Daarbij valt deze persoon op mannen, maar identificeert zichzelf niet als man, maar kan bijvoorbeeld wel het mannelijke geslacht hebben. Mensen hebben zelf het recht om te uiten hoe ze zich identificeren en hoe zij hun seksualiteit benoemen. Hoe ze dat precies doen? Deze termen helpen daarbij.
LHBTIQAPC+ uitgelegd, alle letters van de queer gemeenschap op een rij
Om nog even op de oude man in de gaybar terug te komen: de verschillende termen mogen dan verwarrend zijn en zouden volgens critici hokjesdenken in de hand helpen, maar deze termen zijn er uiteindelijk om ervoor te zorgen dat ieder persoon voelt dat diegene een plek heeft in de maatschappij. Veelal zijn het de mensen die de verschillende genderidentiteiten en seksualiteiten niet begrijpen voor wie deze termen nodig zijn. Dus bij deze; de termen binnen de regenbooggemeenschap.
L van lesbisch
Lesbische mensen zijn veelal vrouwen die zich aangetrokken voelen tot vrouwen. Ook non-binaire personen gebruiken deze term voor hun seksualiteit, waardoor de focus meer wordt gelegd op welke genderidentiteit je valt. In dit geval dus op een vrouw.
H van homoseksueel
Hetzelfde als bovenstaande, maar dan voor mannen. Homoseksuele mannen voelen zich aangetrokken tot andere mannen, maar ook voor non-binaire personen zou deze term kunnen worden gebruikt, waardoor de focus komt te liggen op de aantrekkingskracht jegens mannen.
B van biseksueel
Biseksuele personen vallen op zowel mannen als vrouwen.
T van transgender
Anders dan de bovenstaande termen is transgender een genderidentiteit en geen seksualiteit. Trans personen voelen zich anders dan het geslacht dat ze bij hun geboorte kregen toegewezen. Trans vrouwen hebben mannelijke geslachtskenmerken en trans mannen andersom. Dat je je anders identificeert dan je geslacht betekent niet altijd dat je ook in transitie wil gaan en dus kiest voor een geslachtsveranderende operatie. Trans personen kunnen ook non-binair zijn en zich dus niet identificeren met hun geslacht, maar ook niet met de andere binaire genderidentiteiten van man of vrouw.
I van intersekse
Mensen met een intersekse geslacht voelen zich veelal niet mannelijk of vrouwelijk, gezien ze van beiden geslachtskenmerken vertonen. Daardoor identificeren ze zich vaak ook niet als een van de twee en zijn ze ook niet cisgender. Dat maakt intersekse personen veelal onderdeel van de LHBTIQAPC+-gemeenschap.
Q van queer
Als non-binair de parapluterm is voor alle genderidentiteiten buiten man of vrouw, dan is queer de overkoepelende term die niet hetero en/of cisgender is. Queer personen zien gender en geslacht als iets fluïde. In het Engels wordt de 'q' ook wel gebruikt voor questioning; mensen die niet hetero en/of cisgender zijn, maar ook niet weten hoe ze zich dan wel identificeren of tot wie ze zich aangetrokken voelen.
De betekenis van queer
Jarenlang werd queer gebruikt als neerbuigende term, vergelijkbaar met het n-woord. De term zou zijn ontstaan in de zestiende eeuw en betekent 'vreemd, gek, apart of excentriek'. Ergens in de achttiende eeuw werd het woord specifiek gebruikt om homoseksuele mannen uit te schelden. Tijdens de aids-epidemie in de Verenigde Staten en de daaropvolgende negentiger jaren kreeg de term een meer politieke lading, niet als synoniem voor homo, maar als bekritiserende, politieke identiteit die de normatieve ideeën van gender en seksualiteit uitdaagt. Zo is queer een parapluterm geworden voor 'de norm', namelijk niet-hetero en niet-cisgender. Ieder lid van de LHBTIQAPC+-gemeenschap zou zichzelf dus met deze term kunnen identificeren, en daarmee val je als queer persoon dus niet specifiek op één specifieke genderidentiteit.
A van aseksueel
Aseksuele mensen voelen geen seksuele aantrekkingskracht tot andere mensen, maar kunnen wel een romantische band met hen opbouwen. De A kan ook aromantisch betekenen, deze term is precies het omgedraaide van aseksueel. Aromantische mensen kunnen zich wel seksueel aangetrokken voelen tot anderen, maar hebben geen romantische gevoelens.
P van panseksueel
Panseksuele mensen genieten eigenlijk van een seksualiteiten-free for all. Daarbij kunnen ze dus eigenlijk op elk ander persoon verliefd worden of zich seksueel aangetrokken voelen. Zij kijken namelijk naar de persoon, niet naar seksualiteit of genderidentiteit. Dat een panseksuele (of omniseksuele) man bijvoorbeeld op zowel mannen als non-binaire personen valt, betekent niet dat diegene dan ook per sé op vrouwen moet vallen. Als panseksueel val je simpelweg op meer dan één genderidentiteit en/of geslacht. Velen verwarren panseksueel met biseksueel. Mocht je iets meer achtergrondinformatie nodig hebben, lees dan dit artikel over het verschil tussen biseksualiteit en panseksualiteit.
C van cisgender
Deze term komt veelal in het rijtje van 'de witte, hetero, cisgender man', maar cisgender behoort wel degelijk (ook) tot de queer gemeenschap. Cisgender personen voelen zich – anders dan transgender personen – wel zoals het geslacht dat ze bij hun geboorte toegewezen kregen. Bijvoorbeeld als cisgender panseksuele man behoor je gewoon alsnog tot de regenbooggemeenschap.
+ staat voor veel meer
De + geeft aan dat het hele queer acroniem nog niet, of misschien wel nooit, af is. Er komen vooral steeds meer seksualiteiten bij, waardoor de betekenis van LHBTIQAPC+ constant in ontwikkeling is.
De LHBTIQAPC+ vlag
De regenboogvlag heb je vast wel eens gezien. Maar door de jaren heen heeft die vlag nogal een transformatie doorgemaakt. In plaats van enkel regenboogkleuren zijn aan de meest inclusieve LHBTIQAPC+ vlag meerdere kleuren toegevoegd, zoals lichtblauw, lichtroze en ook zwart en bruin. Die eerste twee samen met wit vormen de kleuren van de transvlag, bruin is toegevoegd om alle queer mensen van kleur te representeren en zwart is een gedenkteken aan alle slachtsovers van de aidscrisis. Naast deze paraplu LHBTIQAPC+ vlag zijn er voor verschillende – veelal onder gerepresenteerde – seksualteiten individuele LHBTIQAPC+ vlaggen. Bekijk deze website voor een overzicht van alle LHBTIQAPC+ vlaggen.
